جایگاه و نقش ایزولاسیون در صنعت شیلات (پرورش ماهی و میگو)
نرخ رشد جمعیت:
امروزه جهان با چالش‌های متعددی نظیر بحران‌های مالی، مشکلات اقتصادی، تغییرات آب و هوایی و غیره مواجه است. از سوی دیگر تأمین نیازهای غذایی و امنیت غذایی جامعه رو به رشد یکی از دیگر معضلاتی است که بایستی مطابق با منابع و امکانات موجود بر طرف گردد.
صنعت آبزی‌پروری به یکی از مهمترین بخش‌های تولید غذا و تأمین پروتئین و ایجاد امنیت غذایی مورد نیاز جامعه شده است. همچنین این صنعت در بهبود وضعیت اقتصادی خانوارها و اشتغال‌زایی و در راستای کاهش فقر و بیکاری در کشورهای در حال توسعه به یاری مردم شتافته است.
طبق پیش‌بینی‌های صورت‌گرفته جمعیت دنیا تا سال ۲۰۵۰ قریب به ۹ میلیارد نفر خواهد بود، بنابر این مسئله تأمین غذا برای این جمعیت در حال رشد از اهمیت فراوانی برخوردار بوده و نیاز به مدیریت و برنامه‌ریزی دقیق می‌باشد.
افزایش تقاضا برای محصولات شیلاتی و محدود بودن ذخائر دریایی موجب گردیده تا آبزی‌پروری به عنوان مهمترین راه تأمین پروتئین مورد نیاز جمعیت رو به رشد جهان و جهت کاهش فشار تلاش صیادی از دریاها و افزایش درآمد ساحل‌نشینان به ویژه در کشورهای کم‌درآمد مورد توجه قرار گیرد.
در سال‌های آتی تولید به روش آبزی‌پروری به ویژه برای گونه‌هایی مانند میگو، رشد زیادی خواهد داشت و تولید آبزیان پرورشی به عنوان منبع پروتئین خوراکی بر صید آبزیان دریایی پیشی خواهد گرفت.
پرورش میگو:
صنعت پرورش میگو در ایران با پرورش میگوی ببری سیاه (Penaeusmonodon) آغاز و سپس به میگوی ببری سبز (Penaeussemisulcutus) تغییر یافت، و لیکن با توجه به شرایط مناسب و سهولت تکثیر و پرورش گونه میگوی سفید هندی (Fenerropenaeusindicus) به عنوان گونه بومی ایران برای صنعت پرورش میگو کشور انتخاب و از سال ۱۳۷۵ تکثیر و پرورش تجاری آن آغاز گردید و این روند تا سال ۱۳۸۳ ادامه یافت.
اما بواسطه بروز بیماری لکه سفید ویروسی و خسارات ناشی از آن و همچنین توجیه اقتصادی بیشتر تولید، باعث گردید تا سیاست تولید بر تغییر گونه پرورشی قرار گرفت که با توجه به مزایای گونه میگوی سفید غربی (Litopenaeusvannamei) از جمله مقاومت بیشتر نسبت به بیماری، رشد سریع، امکان استفاده از خوراک ارزان‌قیمت‌تر در تغذیه و … نسبت به سایر گونه ها و نیز بازار پسندی آن در دنیا، این گونه به عنوان جایگزین گونه سفید هندی انتخاب گردید. روند توسعه فعالیت پرورش میگو در ایران طی سال های ۱۳۹۲ تا ۱۳۹۷ فعالیت تکثیر و پرورش میگو در ایران به مدد تلاش‌های انجام شده توسط دست‌اندرکاران این صنعت در سال‌های اخیر پیشرفت قابل‌ملاحظه‌ای داشته است.
بطوری که سطح زیرکشت از حدود ۴۸۹۶ هکتار در سال ۱۳۹۲ به حدود ۱۱ هزار هکتار در سال ۱۳۹۷ افزایش یافت. همچنین میزان تولید میگو در سال ۱۳۹۲ معادل ۱۲۷۰۰ تن بو ده که با برنامه‌ریزی‌های انجام شده در سال ۱۳۹۷ این میزان تولید که پیش‌بینی شده بود به حدود ۳۸۸۰۰ تن برسد، با افزایش میزان بهره‌وری و ارتقاء میزان تولید در واحد سطح به رقمی معادل ۴۷۸۵۹ تن برسد.
بر اساس اهداف پیش‌بینی شده در برنامه ششم توسعه آبزی‌پروری بخش تکثیر و پرورش میگو، مقرر بود در پایان برنامه سال ۱۴۰۰ تولید میگو به حدود ۶۰ هزار تن تحقق یابد و سایر برنامه‌ریزی‌های پیش‌نیاز در فضاهای خدماتی قبل، حین و پس از تولید (از قبیل بچه میگو، کارخانجات تولید خوراک میگو، مراکز عمل آوری، تسهیلات، زیرساخت‌های لازم، بازار و …) نیز بر اساس آن اهداف، انجام و اجرایی شود.
آشنایی با تجارت میگو
میگو یک گونه از سخت‌پوستان آبزی است که در بیشتر آب‌های جهان چه آب شور و چه آب شیرین پیدا می‌شود. انسان‌ها از این گونه آبزی به عنوان یک منبع خوراکی استفاده می‌کنند. از خصوصیات این حیوان می‌توان به کف‌زی بودن آن اشاره کنیم. به همین خاطر در نواحی کم عمق به آسانی پیدا می‌شود.
انواع میگو
در کل دو نوع میگو از لحاظ خرید و فروش در بازار هست که نوع اول آن دریایی و نوع دوم آن پرورشی است. حدود ۲۵ گونه میگو در جهان شناخته و معرفی شده است که از مهمترین این میگوها که تولید بالایی دارد (حدود ۸۰ درصد)، می‌توان به میگوی وانامی اشاره کرد.
پنج کشور اصلی تولید میگو در جهان که برای خرید میگو مناسب است می‌توانیم به چین، تایلند، اکوادور، اندونزی و ماداگاسکار اشاره کنیم. خبر خوش اینکه کشور خودمان ایران جزو ۱۰ کشور تولیدکننده در جهان است. البته از لحاظ تولید کشور ما در منطقه خاورمیانه مقام اول را دارد.
در ایران میگوهای خوراکی که در آب شور هستند، در دریای عمان و خلیج فارس زندگی می‌کنند. تولید میگو در جهان سالانه چیزی ۳٫۹ تا ۴٫۵ میلیون تن است که ۷۵ درصد این تولید در قاره آسیا و منطقه اقیانوس آرام انجام می‌شود که در ایران بین ۴۶ هزار تن تا ۵۲ هزار تن تولید انجام می‌شود.
بیماری‌های میگو:
– بیماری مدفوع سفید WFD
– بیماری ویروسی لکه سفید میگو WSSV
– بیماری نکروز حاد عفونی پانکراس میگو INP
– بیماری مرگ زودرس میگو EMS
– بیماری نکروز عضلات میگو
– بیماری سر زرد میگو
– بیماری تورآ در میگو (بیماری دم قرمز)
خاک سیاه چیست و چگونه به وجود می‌آید؟
– مواد آلی و لجنی و احیا شده در بستر که حاصل غذای‌خورده نشده و مواد دفعی و لاشه فلانگتونی در کنار شرایط بی‌هوازی در بستر بسته تولید می‌شود.
– در اوایل فکر می‌کردند که این خاک ضرری برای میگوها ندارد ولی در ادامه فهمیدند که باعث بیماری میگوها می‌شود و آن را تمیز کرده و به طبیعت برده و به عنوان کود و… برای گیاهان استفاده کرده. که به مرور متوجه شدند برای محیط زیست هم مضر است و از طرفی برای تمیز کردن آن خاک را زیر و رو کرده (شخم زده) و خود این حرکت هم باعث از بین رفتن نوزاد میگو ها (لارو) می‌شود.
ادامه این مطلب را در مقاله نقش ایزولاسیون ژئوممبران در پرورش ماهی و میگو (قسمت دوم) بخوانید.
